Mahabharat-Gujarati-As It Is-મહાભારત ગુજરાતી-મૂળરૂપે-669

 

પ્રજાગર પર્વ 

અધ્યાય-૩૩-વિદુરનીતિ 

II वैशंपायन उवाच II द्वाःस्थं प्राह महाप्राज्ञो धृतराष्ट्रो महीपतिः I विदुरं द्रष्टुमिच्छामि तमिहानय म चिरम् II १ II

વૈશંપાયને કહ્યું-તે પછી,મહાબુદ્ધિમાન ધૃતરાષ્ટ્ર રાજાએ દ્વારપાલને વિદુરને બોલાવી લાવવા કહ્યું.એટલે દ્વારપાલ વિદુરને લઈને આવ્યો ત્યારે વિદુરે બે હાથ જોડી ધૃતરાષ્ટ્ર આગળ ઉભા રહીને તેમની આજ્ઞા માગી ત્યારે ધૃતરાષ્ટ્રે તેને કહ્યું કે-હે વિદુર,સંજય હમણાં આવ્યો ને મારી નિંદા કરીને ઘેર ગયો તે યુધિષ્ઠિરનો સંદેશો કાલ સભામાં કહેશે.

યુધિષ્ઠિરનું શું કહેવું છે તે મારા જાણવામાં આવ્યું નહિ તેથી મારાં ગાત્ર બળે છે અને મને ઊંઘ આવતી નથી.

તું ધર્મ અને અર્થમાં કુશળ છે,તો તું જે હિતકારક હોય તે મને કહે,મને તીવ્ર ચિંતા થાય છે.(12)

Mahabharat-Gujarati-As It Is-મહાભારત ગુજરાતી-મૂળરૂપે-668

 

અધ્યાય-૩૨-સંજય અને ધૃતરાષ્ટ્ર વચ્ચેનો સંવાદ 

II वैशंपायन उवाच II अनुज्ञातः पाण्डवेन प्रययौ संजयस्तदा I शासनं धृतराष्ट्रस्य सर्व कृत्वा महात्मनः II १ II

વૈશંપાયને કહ્યું-પછી,મહાત્મા ધૃતરાષ્ટ્રની આજ્ઞા પ્રમાણે સર્વ કાર્ય કરીને,તે સંજય યુધિષ્ઠિરની આજ્ઞા લઈને હસ્તિનાપુર પાછો પહોંચ્યો,ત્યાં જઈને તેણે ધૃતરાષ્ટ્રની પાસે જઈને તેમને કહ્યું કે-'હે રાજા,હું સંજય,પાંડવોની પાસે જઈને પાછો આવ્યો છું.યુધિષ્ઠિરે તમને પ્રણામ કરીને તમારા,તમારા પુત્રોના,પૌત્રોના,સ્નેહીઓના,અને બીજા જે તમારાથી જીવિકા ચલાવે છે તે સર્વનું કુશળ પૂછ્યું છે અને તેઓ સર્વ કુશળ છે.

Mahabharat-Gujarati-As It Is-મહાભારત ગુજરાતી-મૂળરૂપે-667

 

અધ્યાય-૩૧-યુધિષ્ઠિરનો સંદેશો (ચાલુ)

II युधिष्ठिर उवाच II उत सन्तमसन्तं वा बालं वृध्धं च संजय I उताबलं बलीयांसं धाता प्रकुऋते वशे II १ II

યુધિષ્ઠિર બોલ્યા-હે સંજય,મનુષ્ય ઉત્તમ હોય કે નીચ હોય,બાળક હોય કે વૃદ્ધ હોય,બળવાન હોય કે નિર્બળ હોય,

સર્વને ઈશ્વર પોતાને આધીન રાખે છે.ઈશ્વર મૂર્ખને પાંડિત્ય અને પંડિતને મૂર્ખતા આપે છે,તે સર્વ આપવા સ્વતંત્ર છે.છતાં,અમારું બળ જાણવાની ઇચ્છાવાળાને તું જે ખરું છે તે કહેજે.ધૃતરાષ્ટ્રને કહેજે કે-'તમારા જ પરાક્રમથી પાંડવો સુખથી જીવે છે.પાંડવ બાળક હતા ત્યારે તમારી જ કૃપાથી તેઓને રાજ્ય મળ્યું હતું માટે તેમને રાજ્ય પર સ્થાપન કર્યા પછી તેઓ વિનાશ પામે એવું કરો નહિ.'

Mahabharat-Gujarati-As It Is-મહાભારત ગુજરાતી-મૂળરૂપે-666

 

અધ્યાય-૩૦-યુધિષ્ઠિરનો સંદેશો 

 IIसंजय उवाच  II आमन्त्रेय त्वां नरदेवदेव गच्छाम्यहं पांडव स्वस्तितेस्तु I

 कच्चिन्न वाचा वृजिनं हि किंचिदूच्चारितं मे मनसोभिषन्गात II १ II

સંજય બોલ્યો-હે રાજેન્દ્ર,તમારું કલ્યાણ થાઓ.હું તમારી આજ્ઞા માગું છું,મેં મારા મનના આવેશના 

લીધે વાણી વડે કંઈ પાપભરેલું વચન તો કહ્યું નથીને? તમે મારા તરફ સૌમ્ય દ્રષ્ટિ રાખો,

મને જવાની આજ્ઞા આપો,તમારા સર્વનું કલ્યાણ થાઓ ને તમને સુખ પ્રાપ્ત થાઓ.

Mahabharat-Gujarati-As It Is-મહાભારત ગુજરાતી-મૂળરૂપે-665

 

અધ્યાય-૨૯-શ્રીકૃષ્ણનું ભાષણ 

II युधिष्ठिर उवाच II अविनाशं संजय पांडवानामिच्छ्याम्यहं भूतिमेषां प्रियं च I 

तथा राज्ञो धृतराष्ट्रस्यसुत समाशंसे बहुपुत्रस्य वृद्धिं II १ II

શ્રીકૃષ્ણ બોલ્યા-હે સંજય,હું પાંડવોના ઐશ્વર્યની,પ્રિયની તથા અવિનાશની ઈચ્છા રાખું છું તેમ જ ઘણા પુત્રવાળા ધૃતરાષ્ટ્ર રાજાની પણ વૃદ્ધિ થાય તેમ પણ ઈચ્છું છું.હું તેઓને 'શાંત થાઓ' એ વિના બીજું કંઈ કહેતો નથી,ને યુધિષ્ઠિરના મુખેથી જયારે શાંતિની પ્રિય વાત સાંભળું છું,ત્યારે તે પણ મને માન્ય છે.ખરી રીતે તો રાજ્યના સંબંધમાં યુધિષ્ઠિરે મહાદુષ્કર શાંતિ દર્શાવી છે,પણ ધૃતરાષ્ટ્ર રાજ્યમાં તૃષ્ણા રાખીને બેઠો છે એટલે આ બંનેની વચ્ચે ક્લેશ કેમ ન થાય? હું અને યુધિષ્ઠિર ધર્મથી ડગ્યા નથી એ વાત તું જાણે છે છતાં,સ્વકર્મનું પાલન કરનારા અને શાસ્ત્રમાં કહ્યા પ્રમાણે કુટુંબમાં રહી કર્મ કરનારા એવા યુધિષ્ઠિરે ધર્મનો લોપ કર્યો-એમ તેં કયા કારણથી કહ્યું? 

Mahabharat-Gujarati-As It Is-મહાભારત ગુજરાતી-મૂળરૂપે-664

 

અધ્યાય-૨૮-યુધિષ્ઠિરનાં વાક્યો 

II युधिष्ठिर उवाच II असंशयं संजय सत्यमेतद्धर्मो वरः कर्मणां यत्वमात्थ I 

ज्ञात्वा तु मां संजय गर्हयेस्तवं यदि धर्म यद्यधर्म चरेयमं II १ II

યુધિષ્ઠિર બોલ્યા-હે સંજય,તું જે કહે છે કે-સર્વ કર્મ કરતાં ધર્મ શ્રેષ્ઠ છે તે વાત નિઃસંશય સત્ય જ છે.હું ધર્મથી વર્તુ છું કે અધર્મથી-તેની પરીક્ષા કર્યા પછી જો મારામાં જ અધર્માચરણ જોવામાં આવે તો.પછી તું મારી નિંદા કર.

હે સંજય,ધર્મનું યથાર્થ સ્વરૂપ જાણવું કઠિન છે કેમ કે કેટલાક ઠેકાણે અધર્મ,ધર્મ તરીકે ને કેટલાક ઠેકાણે ધર્મ,અધર્મ તરીકેનું રૂપ ધારણ કરતુ દેખાય છે. આવા ધર્મની પરીક્ષામાં ત્રણ ભેદ છે.માટે વિદ્વાનો જ પોતાની બુદ્ધિથી ધર્મના ખરા સ્વરૂપને જાણે છે.