II जनमेजय उवाच II यत्तत्तदा महद् ब्रह्मन् लोमशो वाक्यमब्रवित् I द्रस्य वचनादेव पांडुपुत्रं युधिष्ठिरम् II १ II
જન્મેજય બોલ્યા-'હે બ્રહ્મન,લોમશ મુનિએ,જે વખતે ઇન્દ્રની આજ્ઞાથી,યુધિષ્ઠિરને એક વાક્ય કહ્યું હતું કે-
'તમને જે મહાન ભય છે (કે જે તમે કદી પણ કહેતા નથી) તે પણ ધનંજય અહીંથી (ઇન્દ્ર પાસે સ્વર્ગમાં)જવા નીકળશે,ત્યાર પછી હું દૂર કરીશ' તો હે જપશ્રેષ્ઠ,યુધિષ્ઠિરને કર્ણ તરફથી એવો તે કયો ભય હતો?'
II मार्कण्डेय उवाच II तस्यां रात्र्यां व्यतीतायामुदिते सूर्यमण्डले I कृतपौर्वाह्निकाः सर्वे समेपुस्ते तपोधनाः II १ II
માર્કંડેય બોલ્યા-તે રાત્રિ વીતી ગઈ ને જયારે સૂર્યમંડળ ઉદય પામ્યું,ત્યારે તપોધની ઋષિઓ પ્રાતઃકર્મો કરીને ભેગા થયા અને તે દ્યુમત્સેનને સાવિત્રીનું સર્વ મહાભાગ્ય ફરીફરી કહીને તૃપ્તિ પામ્યા નહિ.એવામાં શાલ્વદેશનું પ્રધાનમંડળ ત્યાં આવી પહોંચ્યું ને દ્યુમત્સેનને કહેવા લાગ્યું કે-તમારા તે શત્રુને,તમારા પ્રધાને જ તેના સહાયકો તથા બંધુઓ સાથે મારી નાખ્યો છે.શત્રુસેના ભાગી ગઈ છે,તેથી સર્વ પ્રજાજનો એક વિચાર પર આવ્યા છે કે તમે જ અમારા રાજા થાઓ.માટે
હે મહારાજ તમે પાછા પધારો અને તમારા બાપદાદાના રાજ્યાસને વિરાજો'
II मार्कण्डेय उवाच II एतस्मिन्नेवकाले तु ध्युमत्सेनो महाबलः I लब्धचक्षु: प्रसन्नायां दष्ट्यां सर्व ददश ह् II १ II
માર્કંડેય બોલ્યા-એ જ સમયે મહાબળવાન દ્યુમત્સેનને ફરી દૃષ્ટિ મળી તેથી આશ્ચર્ય ને પ્રસન્નતાભરી આંખે તે સઘળી વસ્તુઓને જોવા લાગ્યો.ને પત્ની સાથે તે પુત્રને જોવા આશ્રમમાં ફરી વળ્યો.પણ પુત્રને નહિ જોતાં,તે શોકથી અતિ વ્યાકુળ થયો.ત્યારે આશ્રમના સત્યવાદી તપસ્વીઓ તેને આશ્વાસન આપ્યું,એટલે તેને થોડી ધીરજ આવી.પછી થોડા સમય પછી સાવિત્રી પોતાના પતિ સત્યવાન સાથે ત્યાં આવી પહોંચી ને આનંદપૂર્વક આશ્રમમાં દાખલ થઇ.પછી,તે સર્વ બ્રાહ્મણો અગ્નિ પ્રગટાવીને દ્યુમત્સેનની પાસે બેઠા,ત્યારે શૈબ્યા,સાવિત્રી ને સત્યવાન પણ ત્યાં આવીને બેઠા.કુતુહલ પામેલા સર્વ લોકોએ રાતે મોડા પાછા આવવાનું કારણ સત્યવાનને પૂછ્યું.(29)
યમ બોલ્યો-'તેં જે વચન કહ્યું તે મનને અનુકૂળ,જ્ઞાનીની બુદ્ધિને વધારનારૂ અને યુક્તિપુર:સર છે.
હે ભામિની,આ સત્યવાનના જીવન સિવાય,બીજું ગમે તે એક વરદાન માગી લે'
સાવિત્રી બોલી-'મારા સસરાને તેમનું છીનવી લીધેલું રાજ્ય પાછું મળે'
II मार्कण्डेय उवाच II अथ भार्यासहायः स फ़लान्यादाय वीर्यवान I कठिनं पूरयामास ततः काष्टान्यपाटयत II १ II
માર્કંડેય બોલ્યા-પછી,પત્નીના સાથવાળા તે વીર્યવાન સત્યવાને ફળો વીણીને ટોપલી ભરી અને પછી લાકડાં ચીરવા માંડ્યા.પરિશ્રમને કારણે તેને પરસેવો થઇ આવ્યો ને માથામાં વેદના થવા લાગી એટલે તે પત્ની પાસે જઈને કહેવા
લાગ્યો કે-'હે સાવિત્રી મારા માથામાં વેદના થાય છે ને મારા હૃદયમાં ને મારા ગાત્રોમાં દાહ થાય છે.
મને ઠીક લાગતું નથી,હું સુઈ જવા ઈચ્છું છું,મારામાં ઉભા રહેવાની પણ શક્તિ નથી'
II मार्कण्डेय उवाच II ततः काले बहुतिथे व्यतिक्रान्ते कदाचन I प्राप्तः स कालो मर्तव्यं यत्र सत्यवता नृप II १ II
માર્કંડેય બોલ્યા-હે રાજા,આમ,ઘણો સમય વીતી ગયો ને સત્યવાનના મરણનો સમય આવી પહોંચ્યો.સાવિત્રી એક એક દિવસ જતાં,બાકી રહેલા દિવસની ગણતરી રાખ્યા કરતી હતી.પછી,'આજથી ચોથે દહાડે સત્યવાનનું અવસાન છે'
એમ વિચારીને એ ભક્તિસંપન્ન સાવિત્રી ત્રિરાત્રવ્રત કરીને રાતદિવસ વ્રતનિષ્ઠ રહી.
સાવિત્રીના આ નિયમવ્રત વિશે સાંભળીને દ્યુમત્સેનને અત્યંત દુઃખ થયું ને તેણે સાવિત્રીને કહ્યું કે-
'તેં આ અતિ તીવ્ર વ્રતનો આરંભ કર્યો છે,પણ ત્રણ દિવસ સુધી અનશન રાખવું અતિ કઠિન છે'