સ્વરૂપ વિદ્યમાન લાગવા છતાં તે નહિ જેવું જ છે.જેમ ચંદ્ર પર રહેનાર પુરુષની દૃષ્ટિમાં પૃથ્વી પર રહેલા
મનુષ્યો અને પદાર્થોનો સમૂહ (અતિ દૂર હોવાને લીધે)અત્યંત અસત્ય જેવો જ લાગે છે,તેમ,પોતાના આત્માથી
વળી વળીને જો સૃષ્ટિ-આકાશ-વગેરેનું તમે અવલોકન કર્યા કરશો-તો તમારો સમય એમ જ ચાલ્યો જશે.
અને મહાવિશાળ આકાશની અંદર ફરતાં જ રહીને કોઈ ફળ નહિ મળવાને લીધે તમે ઉદ્વેગ પામશો.
પછી તમે અનંત આકાશને પૂરી રહેલા પોતાના મોટા દેહને જોઇને કહેશો (વિચારશો) કે-
આ મારો દેહ એવડો મોટો છે કે તેનું કોઈ માપ થઇ શકે તેમ નથી.અને હજુ હું એ આકાશને
(મારું શરીર મોટું કરીને) પુરતો રહું છે,પણ હવે મારું ભાવિ શું છે તે જાણી શકાતું નથી !
હાય! આ દૃશ્ય-રૂપ-ઘોર અવિદ્યા અનંત છે-એમ અનુભવમાં આવે છે.અને સર્વત્ર સમાનતાનો બોધ કરનાર બ્રહ્મજ્ઞાન
વિના બીજા કશાથી તેનું પરિમાણ (માપ) થઇ શકતું નથી.માટે આ અતિ વિશાળ ભારભૂત દેહને હું છોડી દઉં કેમ કે
આ દેહ વડે સત-સંગતિ કે શાસ્ત્રોનું અવલોકન એ કશું પણ થઇ શકશે નહિ.
વિના બીજા કશાથી તેનું પરિમાણ (માપ) થઇ શકતું નથી.માટે આ અતિ વિશાળ ભારભૂત દેહને હું છોડી દઉં કેમ કે
આ દેહ વડે સત-સંગતિ કે શાસ્ત્રોનું અવલોકન એ કશું પણ થઇ શકશે નહિ.
ખરે,અનંત આકાશની અંદર નિરાધારપણે રહેલું આ મારું શરીર કેવું નકામું છે !
તમે આવો વિચાર કરશો અને પ્રાણને શરીરની બહાર લઇ જવાની ધારણા બાંધશો.અને શરીરને છોડી દેશો.
આમ તમે શરીરનો ત્યાગ કરશો એટલે પછી વાયુના કરતાં પણ અતિસૂક્ષ્મ એવો તમરો પ્રાણ-યુક્ત-જીવ,
વાયુની જેમ જ આકાશની અંદર રહેશે.અને તમારો દેહ નિર્જીવ થઈને નીચે પડશે,અને તે શરીર પૃથ્વી-લોક,
તથા પર્વતો આદિના ચૂરેચૂરા કરી નાખશે.પછી રુધિરથી રહિત થઇ રહેલી ભગવતી (કાલી કે શક્તિ)
પોતાના માતૃગણો સાથે એ દેહનું ભક્ષણ કરશે એટલે પૃથ્વી નિર્દોષ થઇ જશે.
હે વ્યાધ,તમારો સર્વ વૃતાંત તમે સાંભળી લીધો છે,હવે તમે તાડના વનમાં તપશ્ચર્યા કરી યથેચ્છ કરો.
વ્યાધ કહે છે કે-અહો મહારાજ,હજી મારે અક્ષય દુઃખ ભોગવવાનું બાકી રહ્યું છે,કેમ કે મેં 'દુઃખ'ને જ ભ્રાંતિથી
પુરુષાર્થ-રૂપ સમજીને મારે હાથે જ વૃથા સંકલ્પથી વહોરી લીધું છે.તમે મને ભાવિ અર્થની સ્થિતિ કહી તે
પુરુષાર્થ-રૂપ સમજીને મારે હાથે જ વૃથા સંકલ્પથી વહોરી લીધું છે.તમે મને ભાવિ અર્થની સ્થિતિ કહી તે
ભાવિ કોઈ પણ યુક્તિથી બદલાય એમ છે કે નહિ? તે વિષે આપ મને કહો.