હું આનંદ,સત્ય-વગેરે
લક્ષણવાળો,કેવળ “શિવ” (સ્વ-રૂપ) છું.
--મારું સ્વ-રૂપ
સત્-ચિત્-આનંદ છે,તેથી હું અચળ (સ્થિર) અને અદ્વૈત (એક) છું. (૧)
જેમ,ચંદ્ર એક જ છે પણ આંખ ના
દોષ ને લીધે, એ (ચંદ્ર) બે હોય તેવા જણાય છે,
--તેમ આત્મા એક જ છે,તો પણ
માયા (ભ્રાંતિ-ભ્રમ) ને લીધે,જાણે તે
--“આત્મા”(શરીર-રૂપે) અને “પરમાત્મા”
એમ બે (જુદા) હોય તેવો ભાસે છે.(કે જે મિથ્યા છે)
(૨)
પણ,જેમ,આંખ ના દોષ વિનાના
લોકો ને માટે તો એક જ ચંદ્ર પ્રકાશે છે,
--તેમ માયા-રૂપ દોષ થી રહિત
જ્ઞાનીઓ ને “આત્મા” સદા “એક” જ (રૂપે) પ્રકાશે છે. (૩)
જેમ,આંખના દોષથી ચંદ્ર વિષે “બે-પણું”
લાગે છે,તેમ,માયા ને લીધે,આત્મા માં દ્વૈત જણાય છે,
--પરંતુ જેમ,ચંદ્ર વિષે “બે-પણું”
એ ખોટું છે,તેમ આત્મા માં દ્વૈત (બે) પણ
ખોટું છે. (૪)
(કારણ) આત્મા નું (કાર્ય) “આકાશ”
, એ (કારણ-રૂપ) “આત્મા” સિવાય સંભવતું નથી, અને,
--જો, (કાર્ય-રૂપ) આકાશની
પૂર્ણતા જો સિદ્ધ થાય છે (કેમ કે આકાશ તો એક-અને અખંડ છે)
--તો, (કારણ-રૂપ) આત્મા ની
પૂર્ણતા પણ સિદ્ધ થાય છે,એમાં શું કહેવા-પણું છે? (૫)
જેમ,કાર્ય-રૂપ “આકાશ” “એક” જ
છે, એ આકાશ,”બે” કદી છે જ નહિ,
--તેમ કારણ-રૂપ આ “આત્મા” “એક”
જ છે, એમ અનુભવી (જ્ઞાની) સમજે છે. (૬)
જેમ આકાશ “એક” જ છે પણ ઘડાની
ઉપાધિ(માયા) ના “ભેદ” ને લીધે,
--તે જાણે “બે” (ઘટાકાશ-મહાકાશ)
હોય (બે જુદું-જુદું હોય તેવું) ભાસે છે,
--તેમ,ચૈતન્ય (આત્મા) એ “એક”
જ છે,પણ (કાર્ય અને કારણ-રૂપ) ઉપાધિ (માયા) ને લીધે,
--તે જાણે “કારણ-રૂપ ચૈતન્ય”
અને “કાર્ય-રૂપ-ચૈતન્ય” એમ બે જુદું-જુદું હોય તેમ ભાસે છે,
પરંતુ ખરી રીતે તો,
--“કારણ”-માટી-રૂપ ઉપાધિ માં
રહેલું આકાશ તે,
--“કાર્ય”-ઘડા-રૂપ ઉપાધિ માં
રહેલા આકાશ થી જુદું (અધિક) છે જ નહિ,
--તેમ, “કારણ” રૂપ ઉપાધિ (માયા) માં રહેલું “ચૈતન્ય”
એ,
--“કાર્ય”રૂપ ઉપાધિ (માયા)
માં રહેલા ચૈતન્ય થી જુદું કે અધિક કદી છે જ નહિ.
(૭-૮)
જેમ ઉપાધિ (ઘડા) થી (ઘડો ફૂટી
જાય ત્યારે) છૂટું થયેલું આકાશ (ઘટાકાશ) તે (મહાકાશ માં મળી જઈ)
--અને “એક” જ “આકાશ-રૂપ” થાય છે,
--તેમ ઉપાધિ (માયા) થી છુટો
થયેલો આ “આત્મા” સદા “એક” જ સ્વરૂપે થાય છે. (૯)
જેમ,આકાશ થી જુદું,બીજું કોઈ
આકાશ,એ આકાશ ના સ્વરૂપે કદી છે જ નહિ,
--તેમ,આત્મા એ “એક” જ હોવાથી,
આત્મા થી બીજો આત્મા સિદ્ધ થતો જ નથી.
(૧૦)