સપ્તર્ષિઓ એ મને કહ્યું –કે અમે બધું આપી દેવા તૈયાર છીએ.
ત્યાં નારદજીએ આવી મને પૂછ્યું-કે –તું કોના માટે આ પાપ કરે છે ?
મેં જવાબ આપ્યો-મારા કુટુંબ માટે,પાપ ન કરું તો ઘરનાં લોકોને શું ખવડાવું ?
નારદજીએ પૂછ્યું-તારા આ પાપમાં તારા કુટુંબના સભ્યો ભાગીદાર થશે ?
મેં જવાબ આપ્યો –કે -કેમ નહિ ? નારદજી કહે કે-જા.ઘેર જઈને પૂછી આવ.
હું ઘેર ગયો અને મારી પત્ની અને પુત્રોને પૂછ્યું-કે-હું જે પાપ કરું છું તેમાં તમે ભાગીદાર છો ને ?
એક પછી એકે જવાબ આપ્યો કે-પાપ કરે તે ભોગવે, અમે ભાગીદાર શાના ?
મને ધિક્કાર છૂટ્યો,મારો મોહ નષ્ટ થયો,હું ફરીથી નારદજી પાસે આવ્યો.
નારદજીએ મને રામનામનો મંત્ર આપ્યો, અને મને રામનામનો જપ કરવાનું કહ્યું.
મેં તેમને પૂછ્યું કે -જપ ક્યાં સુધી કરવાનો ? તેમને કહ્યું-કે શરીર પર રાફડા થાય ત્યાં સુધી.
આરંભમાં મારા પાપી મુખમાંથી રામ-રામ ને બદલે મરા-મરા શબ્દ નીકળવા લાગ્યો.
રામ નામ નો જપ હું બરાબર કરી શક્યો નહિ.હું ઉલટો જ જપ મરા-મરા કરતો હતો -
છતાં –પ્રભુએ મારા પર કૃપા કરી,અને મારો ઉદ્ધાર થયો.
જપ કરતાં કરતાં મારા શરીર પર રાફડા થયા.
ફરીથી સપ્તર્ષિઓ ત્યાં આવ્યા છે અને કહ્યું-કે “હવે તું શુદ્ધ થયો છે,હવે બહાર આવ”
સંસ્કૃત માં રાફડા ને “વાલ્મિક” કહે છે, વાલ્મિક ઉપરથી વાલ્મીકિ નામ પડ્યું છે.
રામજીના ઉલ્ટા નામ “મરા-મરા” સ્મરણે પણ વાલ્મીકિને એક મહાન કવિ અને મહર્ષિ બનાવ્યા.
પ્રભુએ વાલ્મીકિને પૂછ્યું--કે અમારે વનમાં નિવાસ કરવો છે,અમને કોઈ સ્થાન બતાવો.
વાલ્મીકિ કહે છે-કે આપ ક્યાં નથી ?નાથ તમે તો આ લીલા કરો છો,
તેમ છતાં હું આપણે સ્થાન બતાવું છું,આપ ચિત્રકૂટ પર્વત ઉપર બિરાજો.
ભાગવતની જેમ જ વાલ્મીકિ રામાયણમાં પણ સમાધિ ભાષા છે.
શુદ્ધ ચિત્ત એ ચિત્રકૂટ છે.
અંતઃકરણ જયારે પરમાત્માનું સતત ધ્યાન કરે –સતત ચિંતન કરે ત્યારે તેને “ચિત્ત” કહેવાય છે
એક જ અંતઃકરણ જયારે..
(૧) ચિંતન કરે- ત્યારે –ચિંતન એ “ચિત્ત” નો ધર્મ છે.
(૨) સંકલ્પ-વિકલ્પ કરે-ત્યારે સંકલ્પ-વિકલ્પ એ “મન” નો ધર્મ છે.
(૩) નિશ્ચય કરે –ત્યારે- નિશ્ચય એ “બુદ્ધિ” નો ધર્મ છે.
(૪) અભિમાન કરે-ત્યારે-અભિમાન એ “અહંકાર” નો ધર્મ છે.
ચિત્ત,મન,બુદ્ધિ અને અહંકાર –એ-એક જ અંતઃકરણના – ભેદ છે.
પાપ થાય છે-અજ્ઞાનથી.અજ્ઞાન ચિત્તમાં છે.અને ચિત્તમાં જો પરમાત્મા આવે તો જીવ કૃતકૃત્ય થાય છે.
પરમાત્માનાં દર્શન થાય ત્યારે “ચિત્ત” ચિત્રકૂટ બની જાય છે.
જયારે અંતઃકરણ - ચિત્ત બને છે-(ચિંતન કરતાં-કરતાં) –
ત્યારે તે “ચિત્ત” ચિત્રકૂટમાં –સીતારામજી (પરમાત્મા) વિરાજે છે.
લક્ષ્મણ વૈરાગ્ય છે,સીતાજી પરાભક્તિનું સ્વરૂપ છે,રામ એ પરમાત્મા છે.
જયારે “ધારણા” કરવામાં આવે છે-ત્યારે-ચિત્તમાં પરમાત્મા બિરાજે છે.