ચાંગદેવને જ્ઞાનેશ્વરને પત્ર લખવાની ઈચ્છા થઇ.-પણ પત્રમાં સંબોધન શું લખવું ?
જ્ઞાનેશ્વર પોતાની ઉંમરમાં પોતાનાથી નાના-માત્ર સોળ વર્ષના –હતા-એટલે –પૂજ્ય તો કેમ લખાય ?
વળી આવા મહાજ્ઞાનીને ચિરંજીવી પણ કેમ લખાય ? આવી ભાંજગડમાં જ –તે પત્રની શરૂઆત પણ ના
કરી શક્યા. તેથી તેમણે કોરો પત્ર જ્ઞાનેશ્વરને મોકલ્યો.
મુકતાબાઈએ (જ્ઞાનેશ્વરના બહેને) પત્રનો જવાબ લખ્યો. તમારી ૧૪૦૦ વર્ષની ઉંમર થઇ.-પરંતુ ૧૪૦૦
વર્ષે પણ તમે કોરા ને કોરા જ રહ્યાં.ચાંગદેવને હવે થયું. જ્ઞાનેશ્વરને હવે મળવું તો પડશે જ. પોતાની સિધ્ધિઓ બતાવવા તેમણે વાઘ ઉપર સવારી કરી અને સર્પની લગામ બનાવી. અને જ્ઞાનેશ્વરને મળવા ઉપડ્યા.
જ્ઞાનેશ્વરને કોઈએ કહ્યું કે-ચાંગદેવ વાઘ પર સવારી કરીને તમને મળવા આવે છે. જ્ઞાનેશ્વર ને થયું-
'આ ડોસા ને સિદ્ધિઓનું અભિમાન છે' તેમને બોધપાઠ આપવા જ્ઞાનેશ્વરે વિચાર્યું.
સંત મળવા આવે એટલે તેમનું સ્વાગત કરવા સામે તો જવું જોઈએ ને ?
તે વખતે જ્ઞાનદેવ ઓટલા ઉપર બેઠા હતા. તેમણે ઓટલાને ચાલવા કહ્યું. પથ્થરનો ઓટલો ચાલવા મંડ્યો.
ઓટલાને સામેથી ચાલતો આવતો જોઈ-ચાંગદેવનું અભિમાન પીગળી ગયું.
ચાંગદેવને થયું -મેં તો હિંસક પશુઓને વશ કર્યા છે,ત્યારે આ જ્ઞાનેશ્વરમાં તો એવી શક્તિ છે, કે તે –
જડ ને પણ ચેતન બનાવી શકે છે. તેઓ બંને નો મેળાપ થયો. ચાંગદેવ-જ્ઞાનેશ્વરના શિષ્ય બન્યા.
આ દ્રષ્ટાંત વિશેષમાં બતાવે છે-કે- હઠયોગથી મન ને વશ કરવા કરતાં-પ્રેમથી મનને વશ કરવું ઉત્તમ છે.
ચાંગદેવ હઠયોગી હતા,હઠથી-બળાત્કારથી તેમણે મનને વશ કરેલું.(અહીં હઠયોગ ની નિંદા નથી)
યોગ મનને એકાગ્ર કરી શકે છે, પણ મનને-હૃદયને વિશાળ કરી શકતું નથી-એટલે જ ચાંગદેવ –જ્ઞાનેશ્વરની
ઈર્ષા કરતાં હતા.હૃદયને વિશાળ કરે છે ભક્તિ. ભક્તિથી હૃદય પીગળે છે.-વિશાળ થાય છે.
મત્સર કરનારનો આ લોક અને પરલોક બંને બગડે છે. મનમાં મત્સરને રાખશો નહિ.
મનમાં રહેલા મત્સર ને કાઢશો તો મન મોહ નું સ્વરૂપ મનમાં ઠસી જશે.
જાણવું (જ્એઞાન) બહુ કઠણ નથી. જીવનમાં ઉતારવું એ કઠણ છે.
કથા કરનાર ઘણા છે-કથા સાંભળનારા પણ ઘણા છે. પરંતુ કથા સાંભળી જીવનમાં ઉતારનારા ઓછા છે.
કથા સાંભળો અને કથાના સિદ્ધાંતો જીવનમાં ઉતારો. જ્ઞાન જયારે ક્રિયાત્મક-બને છે-ત્યારે લાભ થાય છે.
કથા સાંભળ્યા પછી –પાપ ના છૂટે-કનૈયો(લાલો) વહાલો ના લાગે- તો આ કથા સાંભળી શું કામની ?
કોઈ જીવ પ્રત્યે કુભાવ રાખો-તો-તે ઈશ્વર પ્રત્યે કુભાવ રાખવા જેવું છે.
જેવી ભાવના તમે બીજા માટે રાખશો –તેવી ભાવના તે તમારા માટે રાખશે.
બીજા સાથે વેર રાખનારો-પોતા સાથે વેર કરે છે. કારણ સર્વના હૃદયમાં ભગવાન રહેલા છે.