ज्ञानं ज्ञेयं तथा ज्ञाता त्रितयं नास्ति वास्तवम् । अज्ञानाद् भाति यत्रेदं सोऽहमस्मि निरञ्जनः ॥१५॥
જ્ઞેય (જે જાણવાનું છે તે-ઈશ્વર),જ્ઞાતા (જાણનાર) અને જ્ઞાન(સત્યનું જ્ઞાન),એ ત્રિપુટી,
--જ્યાં આગળ વાસ્તવિક રીતે નથી (ત્રણે જુદી નથી),પરંતુ અજ્ઞાનને લીધે તે ભાસે છે,
--(પણ સત્યનું જે જ્ઞાન છે) તે નિરાકાર,નિરંજન (અદ્વૈત) તે “હું” (આત્મા) છું.(૧૫)
द्वैतमूलमहो दुःखं नान्यत्तस्याऽस्ति भेषजम् । दृश्यमेतन् मृषा सर्वमेकोऽहं चिद्रसोमलः ॥१६॥
અહો,જે દ્વૈતથી ઉત્પન્ન થતું દુઃખ છે,તેનું સત્યજ્ઞાન સિવાય કોઈ ઓસડ (દવા) નથી,
--આ સમસ્ત દૃશ્ય-પ્રપંચ (જગત=દ્વૈત=ઉપાધિ) મિથ્યા છે,અને માત્ર,
--“હું” એક (અદ્વૈત) અને શુદ્ધ “ચૈતન્ય” રસ (આત્મા) છું. (૧૬)
बोधमात्रोऽहमज्ञानाद् उपाधिः कल्पितो मया । एवं विमृशतो नित्यं निर्विकल्पे स्थितिर्मम ॥१७॥
“હું” કેવળ બોધ-રૂપ (જ્ઞાન-રૂપ) જ છું,પરંતુ,
--“મેં કેવળ અજ્ઞાનથી જ આ ઉપાધિ (દૃશ્ય પ્રપંચ=જગત=દ્વૈત)ની કલ્પના કરી છે”
--આવો નિત્ય વિચાર કરતાં કરતાં,નિર્વિકલ્પ(સમાધિ)-અવસ્થામાં જ મારી સ્થિતિ થઇ ગઈ છે (૧૭)
मे बन्धोऽस्ति मोक्षो वा भ्रान्तिः शान्तो निराश्रया । अहो मयि स्थितं विश्वं वस्तुतो न मयि स्थितम् ॥१८॥
અહો,મારામાં રહેલું વિશ્વ ખરું જોતાં મારામાં રહેલું જ નથી,
--મને બંધન પણ નથી અને મોક્ષ પણ નથી,અને હવે,
--કોઈ પણ આધાર (આશ્રય) વિના ઉભી થઇ ગયેલી “જગત-રૂપ ભ્રાંતિ” (ભ્રમ) શાંત થઇ ગઈ છે (૧૮)
सशरीरमिदं विश्वं न किञ्चिदिति निश्चितम् । शुद्धचिन्मात्र आत्मा च तत्कस्मिन् कल्पनाधुना ॥१९॥
શરીર સાથે આ વિશ્વને (જગતને) કશું લાગતું વળગતું નથી,
--(કારણ શરીરમાં રહેલો) આત્મા તો શુદ્ધ “ચૈતન્ય” માત્ર જ છે,તો પછી,
--જગતની કલ્પના શામાં કરવી ? (જગત મિથ્યા છે)(૧૯)
शरीरं स्वर्गनरकौ बन्धमोक्षौ भयं तथा । कल्पनामात्रमेवैतत् किं मे कार्यं चिदात्मनः ॥ २०॥
શરીર-જગત,બંધન-મોક્ષ,સ્વર્ગ-નરક,ભય-
--એ બધું કલ્પના માત્ર જ છે, તો તેની સાથે,
--“હું” કે જે “ચિદાત્મા-રૂપ”(આત્મા-રૂપ) છું,તેને (તે બધા સાથે) શો સંબંધ? (૨૦)
अहो जनसमूहेऽपि न द्वैतं पश्यतो मम । अरण्यमिव संवृत्तं क्व रतिं करवाण्यहम् ॥२१॥
અહો, (આ રીતે) આ સમસ્ત જગતના જન-સમુદાયમાં (મનુષ્યોમાં) પણ,
--હવે મને “દ્વૈત” દેખાતું નથી (હું દ્વૈત જોતો નથી-સર્વ જગ્યાએ એક પરમાત્મા દેખાય છે) એટલે,
--મારા માટે તે બધું (જન-સમુદાય) જંગલ જેવું થઇ ગયું છે,તો પછી હું શામાં આસક્તિ રાખું?(૨૧)